Spuścizna rodziny Kossaków w Archiwum Narodowym w Krakowie

Archiwum Narodowe w Krakowie dzięki staraniom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych i własnym pozyskało do zbiorów archiwalnych spuściznę krakowskiej rodziny Kossaków. Środki finansowe na zakup archiwaliów przekazał Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kossakowie to znana artystyczna rodzina krakowska, która przez cztery pokolenia służyła swoim talentem kulturze i nauce polskiej. Opisana pędzlem i słowem historia Polski to spuścizna, z której do dzisiaj korzystamy, która nas ciągle zachwyca i inspiruje. Kossakowie to również barwne i niekonwencjonalne osobowości, które miały niemały wpływ na zmianę obyczajów otoczenia. Główna siedziba – Willa Wygoda przy pl. Latarnia tzw. KOSSAKÓWKA i kilka pokoleń jej lokatorów to również nieodłączna część historii Krakowa.

Pozyskana kolekcja składa się z kilku części:

• fotografie rodziny Kossaków, Starzewskich, Woźniakowskich, Kaplińskich

Fotografie pochodzą z różnego okresu:  od końca XIX wieku do lat 60-tych XX wieku

• świadectwa szkolne Jerzego Kossaka

Świadectwa szkolne Jerzego Kossaka ze szkół gimnazjalnych Krakowa (III i IV c. k. Gimnazjum w Krakowie) z lat 1898-1904

• korespondencja rodziny Kossaków

Do najcenniejszych egzemplarzy należą listy z lat 1908-1945 pisane do Ewy Kossakowej przez męża Jerzego Kossaka i jej rodzeństwo; listy Magdaleny Samozwaniec do córki Teresy Starzewskiej, listy żony Jerzego Kossaka do rodziny; listy z okresu okupacji hitlerowskiej z podziękowaniami dla Marii z Kossaków Woźniakowskiej za dobroczynność; listy z opisem nauki u sióstr Urszulanek z lat 30-tych XX wieku. Wśród nadawców listów są także takie osoby jak Lucjan Rydel, Antoni Puget, Anna Dzieduszycka, Franciszek Mączyński. Wartość materiałów podnosi fakt, iż na niektórych dokumentach znajdują się szkice i rysunki odręczne członków rodziny Kossaków oraz  drobne utwory poetyckie.

• księga rachunkowa Kossaków 

Księga zawiera dwa rodzaje wpisów: zestawienia zwierzyny ubitej na polowaniach w Tyńcu w latach 1911-1914 i wynikające z tego dochody oraz szczegółowe wydatki i dochody prowadzone w latach 1920 – 1931.

• kwity, rachunki, recepty, przepisy kulinarne, korespondencja urzędowa, 
• ​napis metalowy KOSSAKÓWKA umieszczony dawniej nad bramą wejściową
• 2 palety malarskie Wojciecha (?) Kossaka i Marii Kossak.

Archiwum Narodowe w Krakowie posiada liczne materiały dotyczące rodziny Kossaków. Wśród najważniejszych wymienić można:

• Listy Juliusza i Wojciecha Kossaków do Jana Zdzisława Tarnowskiego – przechowywane w zespole akt Archiwum Dzikowskie Tarnowskich;
• Listy Wojciecha, Włodzimierza i Jerzego Kossaków przechowywane w zespole akt Archiwum Goetza Okocimskiego;
• Katalogi ocen II Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie z zapisami postępów w nauce Jerzego Kossaka w zespole akt tej szkoły;
• Sprawy sądowe o charakterze cywilnym, rozwodowym, spadkowym, karnym prowadzone przed Sądem Okręgowym w Krakowie  (m. in. rozwód Magdaleny Samozwaniec, sprawy o fałszerstwa i kradzieże obrazów Kossaków, kłusownictwo myśliwskie Jerzego Kossaka);
• Reprodukcje obrazów i kart pocztowych w Zbiorze Ikonograficznym i Zbiorze widokówek;
• Dokumentacja techniczna domu przy Pl. Kossaka 4  – Willa Wygoda zwana KOSSAKÓWKĄ z lat 1833-1941 w zespole akt Archiwum planów Budownictwa Miejskiego w Krakowie;
• Dokumentacja prawno własnościowa  dotycząca domów należących do Kossaków i strat w posiadaniu w okresie okupacji – w zespołach akt Zarządu Miejskiego w Krakowie i Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Krakowie.

W galerii prezentujemy kilka zdjęć nowoprzejętej kolekcji. Obecnie trwają prace zabezpieczające i ewidencyjne, tak by wkrótce zespół mógł zostać udostępniony badaczom.