Od kilku tygodni, ku radości młodzieży szkolnej, trwa w najlepsze okres wakacyjny. Najbliższe dwa miesiące to czas tak zwanego sezonu ogórkowego, czyli intensywnego ruchu turystycznego i kolonijnego. Obecnie branże turystyczne oferują jak najróżnorodniejsze oferty obozów dla najmłodszych i trochę starszych dzieci. Jak jednak wyglądał taki wypoczynek w czasach poprzedniej epoki? Gdzie i jak ten czas spędzała młodzież okresu PRL-u? Aby poznać odpowiedź na te pytania zapraszam w wakacyjną podróż po galerii skanów wpisów pamiętnikarskich i kronikarskich oraz zbiorów fotograficznych.
W latach 60. i 70. ubiegłego wieku, za organizacje kolonii dla dzieci swoich pracowników lub członków, odpowiedzialne były zakłady pracy oraz ugrupowania partyjne. Często państwowe przedsiębiorstwa posiadały własne, firmowe ośrodki wczasowe, w których oferowały zorganizowany wypoczynek pociechom swoich robotników. Dzieci znajdowały się tam pod opieką wychowawców oraz kierownika kolonii. Przydzielano je do grup, osobnych dla dziewczynek i chłopców. Każda z grup, miała za zadanie nadać sobie nazwę, wymyślać zawołanie, ułożyć hymn oraz wybrać lidera. Życie kolonijne koncentrowało się wokół uprawniania jak najrozliczniejszych dyscyplin sportowych oraz odbywania wycieczek krajoznawczych. Prowadzono również zajęcia w grupach oraz propagowano zdrowy styl życia. Dla wczasowiczów przygotowywano biwaki w lasach oraz nocne podchody. Kierownictwo angażowało podopiecznych w prace społeczne takie jak zwalczanie stonki ziemniaczanej, czy porządkowanie grobów żołnierzy.
Kolejną formą aktywnego i zorganizowanego spędzania wolnego wakacyjnego czasu były organizowane przez ugrupowania harcerskie obozy wędrowne. Uczestnicy chodzili pieszo od miejscowości do miejscowości, podziwiając przepiękne okolice i krajobrazy. Często spotykali na swoich drogach ludzi, którzy ofiarowywali im pomoc w postaci picia, podwiezienia bagaży, czy noclegu. Harcerze odwdzięczali im się pomocą przy żniwach lub innych obowiązkach przy gospodarstwie.
Starsza młodzież wypoczynek wakacyjny łączyła z pracą i doskonaleniem zawodowym, wybierając się na obozy organizowane przez Hufce Pracy. Na 2-3 tygodniowych turnusach, młodzi ludzie pomagali przy żniwach lub innych zajęciach rolniczych czy leśniczych.
Na zdjęciu dzieci w strojach kąpielowych wraz z wychowawczynią nad rzeką w miejscowości Pcim. W tle krajobraz górski. Kolonia zorganizowana przez PPB HiL, rok 1975 (Archiwum Narodowe w Krakowie, Budostal, sygn. 480).
Przejdź do zdjęć
Dzieci były odprowadzane na dworzec przy akompaniamencie instrumentów orkiestry dętej, gdzie czekał na nich podstawiony pociąg oraz zawiadowca stacji, któremu pociechy wręczały kwiaty i składały wyrazy szacunku. Przemarsz dzieci na stację PKP w Płaszowie, skąd wyjadą na kolonię. Na czele orkiestra KFK, Kraków 1961 (Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/23)
Dzieci wyjeżdżające na kolonie w oknach wagonu kolejowego, Kraków 1961 (Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/25)
Nowa Huta. Wakacje. Wyjazd dzieci na kolonie autobusem. Widok na wnętrze pojazdu i dzieci. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9229)
Karta z kroniki kolonii zorganizowanej w Pleśnej w 1965 roku przez KZ PPPT, zawierająca wrażenia uczestników z dnia przyjazdu (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/3)
Zdjęcie uczestniczek obozu w Pleśnej z 1971 roku. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/1)
Skan karty z kroniki kolonii zorganizowanej w Pleśnej w 1965 roku przez KZ PPPT (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/3)
Na zdjęciu dwie dziewczynki grają na trąbkach z proporczykami z napisem: KZWME (Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/557)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/1)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/4)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/1)
Kolonia letnia dla dzieci pracowników Huty im. Lenina w Nowym Targu. Poranna pobudka, 1961 r. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 8572)
Skan karty z kroniki kolonii zorganizowanych w Pleśnej w 1973 roku przez KZ PPPT (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/4)
Na zdjęciu dzieci z grupy nr 11 biorące udział w porannej gimnastyce, 1961 r. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9194)
Na zdjęciu dziewczynki podczas porannej gimnastyki (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9209)
Na zdjęciu dzieci stojące w dwuszeregu w czasie apelu, 1961 r. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 8331)
Skan karty z kroniki kolonii zorganizowanej w Pleśnej w 1961 roku przez KZ PPPT (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/5)
Zdjęcie dzieci bawiących się w „kotka i myszkę” na koloniach w Pleśnej, zorganizowanych w 1961 roku przez KZ PPPT. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/5)
Zdjęcie, bawiących się w kółku dzieci z kroniki kolonii zorganizowanej w Pleśnej w 1973 roku przez KZ PPPT (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/4)
Skan karty z kroniki kolonii zorganizowanej w Pleśnej w 1965 roku przez KZ PPPT (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/3)
Skan karty zawierającej rysunek rozgrywki meczu piłki siatkowej, zorganizowanej podczas kolonii KZ PPPT w Pleśnej, w 1967 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/2)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/5)
Kolonia KFK w Rokowie. Grupa dzieci w czasie zabawy nad rzeką Skawą, Roków 1963 (Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/95)
Kolonia zorganizowana przez PPB HiL w 1975 r. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9211)
Skan z karty kroniki kolonii KZ PPPT w Pleśnej z 1971 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/1)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/560)
Skan fragmentu kroniki kolonii letniej KZ PPPT zorganizowanej w Pleśnej w 1962 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/5)
Skan fragmentu kroniki kolonii letniej KZ PPPT zorganizowanej w Pleśnej w 1962 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/5)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9227)
Skan z kroniki kolonii KZ PPPT organizowanych w Pleśnej w latach 1966-1968 (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/2)
Na zdjęciu grupa dzieci pozujących do zdjęcia na schodach (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9206)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu wędrownego I Liceum Ekonomicznego w Bieszczadach, sygn. 752/378)
Kolonistki wspomnienia z tego wyjazdu opisały na kartach kroniki kolonii letniej KZ PPPT zorganizowanej w Pleśnej w 1963 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/5)
Skan z kroniki kolonii letniej KZ PPPT, zorganizowanej w Pleśnej w 1973 roku. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/4)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/2)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/2)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/30)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/2)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9193)
Na zdjęciu kucharki podczas obierania ziemniaków (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9210)
Kolonie letnie dla dzieci pracowników HiL w Nowym Targu. Na zdjęciu dzieci na stołówce jedzące obiad (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9191)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9207)
Dzieci spacerowały ze swoimi rodzicielami, a wieczorem dawały rozmaite występ, chwaląc się swoimi umiejętnościami i przebierając za ludzi innych ras i narodowości. Wydarzenie to zostało uwiecznione na kartach kroniki kolonii letnich KZ PPPT w Pleśnej z 1965 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/3)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/29)
Grupa dziewczynek przebrana za Chinki. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych w Krakowie, sygn. 1865/50).
Na zdjęciu dzieci biorące udział w kolonijnych dożynkach w 1961 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9190)
Z zapisów wynika, że bohaterki dzielnie wypełniły zadanie i z satysfakcją rozgromiły nieprzyjacielskie zastępy szkodników tracąc je w płomieniach ognia. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/3).
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/2)
Dziewczynki z grup „Rumianek” i „Stokrotek” podczas jednego z kolonijnych dni wyciągnęły pomocną dłoń do pracujących przy żniwach rolników. Zostały za to nagrodzone na apelu specjalnym proporczykiem, a ich dobry uczynek został uwieczniony na kartach kroniki kolonii letnich KZ PPPT w Pleśnej z 1965 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/3).
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9228)
Najstarsi uczestnicy kolonii świetnie bawili się w nocnych rajdach, na których wykonywali różne zadania oraz brali udział w podchodach, których zwieńczeniem było wspólne ognisko z pieczonymi ziemniakami. Przygoda ta została opisana na stronach kroniki kolonii KZ PPPT w Pleśnej z lat 1966-1968 (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/2)
Pewni siebie chłopacy wystraszyli grupy dziewcząt, jednak jak mawiają - oliwa sprawiedliwa – i wpadli w zasadzkę zastawioną przez patrol kolegów (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/4)
Na zdjęciu dzieci oglądające tablicę z punktacją końcową we współzawodnictwie, 1961 rok (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9192)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu leśnego I Liceum Ekonomicznego w Kętach Podlesiu, sygn. 752/379)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu leśnego I Liceum Ekonomicznego w Kętach Podlesiu, sygn. 752/379)
Na zdjęciu dzieci piorące swoje ubrania w rzece, 1961 r. (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotografii Huta im. Lenina, sygn. 9188)
Opis jednego z dni z kroniki obozu wędrownego S.K.T.K. przy Liceum Pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli (Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu wędrownego S.K.T.K. przy Liceum Pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli, sygn. 527/55)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu wędrownego S.K.T.K. przy Liceum Pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli, sygn. 527/55)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu wędrownego S.K.T.K. przy Liceum Pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli, sygn. 527/55)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu wędrownego S.K.T.K. przy Liceum Pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli, sygn. 527/55)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu leśnego w Kalwarii, sygn. 752/380)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu leśnego w Kalwarii, sygn. 752/380)
Wierszyk zachęcający do podjęcia pracy na obozach wakacyjnych organizowanych przez OHP (Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu OHP uczennic szkoły w PGR Troszyn, sygn. 752/381)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika obozu OHP uczennic szkoły w PGR Troszyn, sygn. 752/381)
(Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, Kronika – album zdjęciowy obozu wędrownego Technikum Ekonomicznego po Beskidzie Niskim, sygn. 752/377)
Rysunek powstały na dzień przed wyjazdem z kolonii letniej KZ PPPT zorganizowanej w Pleśnej w 1961 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ksiąg pamiątkowych oraz kronik kolonii i obozów młodzieżowych, sygn. 2850/5)