Wydany 1 kwietnia 1866 r. przez cesarza Franciszka Józefa I Tymczasowy Statut gminny dla miasta Krakowa regulował sposób wyboru oraz zakres działania samorządu miejskiego (Rady Miejskiej, prezydenta, Magistratu). Pierwsze wybory do Rady Miejskiej (liczącej 60 radców, od 1901 – 72, po przyłączeniu gmin sąsiednich – 87), przeprowadzone zgodnie z nowymi wytycznymi, odbyły się 1 sierpnia 1866 r.
Prawo głosu otrzymali właściciele nieruchomości (płacący min. 6 zł podatku rocznie), właściciele przedsiębiorstw (płacący min. 8 zł podatku rocznie), podatnicy podatku dochodowego (min. 15 zł rocznie), duchowni wszystkich wyznań oraz szeroko pojęta inteligencja. Radcą miejskim mógł zostać każdy członek gminy, prawo głosu posiadający, który skończył 30 rok życia. Głosowano osobiście, przez zastępców (korporacje, stowarzyszenia, spółki, klasztory żeńskie) lub pełnomocników (współwłaściciele nieruchomości, kobiety, małoletni, ubezwłasnowolnieni).
Spisy osób upoważnionych do głosowania sporządzano dla trzech kół wyborczych i wystawiano do publicznego wglądu w urzędzie miejskim na sześć tygodni przed rozpoczęciem wyborów. Członkowie gminy mieli 14 dni na wniesienie reklamacji odnośnie nieuwzględnienia ich na liście bądź przyporządkowania do niewłaściwego koła.
Przejdź do zdjęć1.Okólnik z dnia 17 lipca 1866 r. w sprawie podziału wyborców koła I na dwa oddziały oraz zasad powoływania komisji wyborczych na dzień 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 191) W trakcie wyborów w roku 1866 postanowiono wyodrębnić dwa oddziały we wszystkich trzech kołach wyborczych, mimo iż § 33 Tymczasowego Statutu przewidywał taki podział jedynie wśród wyborców koła II i III (ze względu na wysokość płaconego podatku). W przeciwieństwie do członków dwóch ostatnich kół, wyborców koła I podzielono w kolejności alfabetycznej.
2. Okólnik z dnia 17 lipca 1866 r. w sprawie podziału wyborców koła I na dwa oddziały oraz zasad powoływania komisji wyborczych na dzień 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 193) W trakcie wyborów w roku 1866 postanowiono wyodrębnić dwa oddziały we wszystkich trzech kołach wyborczych, mimo iż § 33 Tymczasowego Statutu przewidywał taki podział jedynie wśród wyborców koła II i III (ze względu na wysokość płaconego podatku). W przeciwieństwie do członków dwóch ostatnich kół, wyborców koła I podzielono w kolejności alfabetycznej.
3. Obwieszczenie L. 155/Praes. z dnia 21 lipca 1866 r. c. k. radcy namiestnictwa burmistrza A. Seidlera dot. wyboru Rady Miejskiej m. Krakowa w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 213) § 38 Tymczasowego Statutu postanawiał, że pierwsze wybory samorządowe rozpisze naczelnik Magistratu natomiast kolejne prezydent miasta Krakowa przynajmniej na 8 dni przed ich rozpoczęciem. W obwieszczeniu podano miejsce głosowania poszczególnych kół wyborczych, zasady formowania się i skład komisji wyborczych oraz termin publicznego ogłoszenia wyników wyborów. Uprawnionym do głosowania, z odpowiednim wyprzedzeniem, dostarczano na adres korespondencyjny karty legitymacyjne i karty głosowania, które w dniu wyborów zwracali komisji.
4. Protokół komisji wyborczej do Rady Miejskiej Krakowa w oddziale I kole II w dniu 1 sierpnia 2016 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 165-168) Zgodnie z § 32 Tymczasowego Statutu wyborcy zostali podzieleni na trzy koła wyborcze: I – inteligencja i podatnicy płacący przynajmniej od roku min. 15 zł podatku dochodowego rocznie; II – właściciele nieruchomości płacący min. 6 zł podatku rocznie; III – trudniący się handlem i przemysłem, płacący min. 8 zł podatku rocznie oraz korporacje i zakłady płacące przynajmniej 150 zł podatku rocznie. Dodatkowo koło II i III podzielono na dwa oddziały według wysokości uiszczanego podatku. W każdym kole wybierano po 20 radców (w oddziale – 10).
5. Protokół komisji wyborczej do Rady Miejskiej Krakowa w oddziale I kole II w dniu 1 sierpnia 2016 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 165-168) Zgodnie z § 32 Tymczasowego Statutu wyborcy zostali podzieleni na trzy koła wyborcze: I – inteligencja i podatnicy płacący przynajmniej od roku min. 15 zł podatku dochodowego rocznie; II – właściciele nieruchomości płacący min. 6 zł podatku rocznie; III – trudniący się handlem i przemysłem, płacący min. 8 zł podatku rocznie oraz korporacje i zakłady płacące przynajmniej 150 zł podatku rocznie. Dodatkowo koło II i III podzielono na dwa oddziały według wysokości uiszczanego podatku. W każdym kole wybierano po 20 radców (w oddziale – 10).
6. Protokół komisji wyborczej do Rady Miejskiej Krakowa w oddziale I kole II w dniu 1 sierpnia 2016 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 165-168) Zgodnie z § 32 Tymczasowego Statutu wyborcy zostali podzieleni na trzy koła wyborcze: I – inteligencja i podatnicy płacący przynajmniej od roku min. 15 zł podatku dochodowego rocznie; II – właściciele nieruchomości płacący min. 6 zł podatku rocznie; III – trudniący się handlem i przemysłem, płacący min. 8 zł podatku rocznie oraz korporacje i zakłady płacące przynajmniej 150 zł podatku rocznie. Dodatkowo koło II i III podzielono na dwa oddziały według wysokości uiszczanego podatku. W każdym kole wybierano po 20 radców (w oddziale – 10).
7 Protokół komisji wyborczej do Rady Miejskiej Krakowa w oddziale I kole II w dniu 1 sierpnia 2016 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 165-168) Zgodnie z § 32 Tymczasowego Statutu wyborcy zostali podzieleni na trzy koła wyborcze: I – inteligencja i podatnicy płacący przynajmniej od roku min. 15 zł podatku dochodowego rocznie; II – właściciele nieruchomości płacący min. 6 zł podatku rocznie; III – trudniący się handlem i przemysłem, płacący min. 8 zł podatku rocznie oraz korporacje i zakłady płacące przynajmniej 150 zł podatku rocznie. Dodatkowo koło II i III podzielono na dwa oddziały według wysokości uiszczanego podatku. W każdym kole wybierano po 20 radców (w oddziale – 10).
8. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
9. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
10. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
11. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
12. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
13. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
14. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
15. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
16. Sprawozdanie przewodniczącego komisji wyborczej Ludwika Helcla z dnia 4 sierpnia 1866 r. dot. przebiegu wyborów do Rady Miejskiej w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 147-148, 151-157) Do sprawozdania dołączono protokół V posiedzenia komisji wyborczej w dniu 3 sierpnia 1866 r., w trakcie którego komisja, obradująca przy drzwiach otwartych, publicznie ogłosiła wyniki wyborów do Rady Miejskiej z trzech kół wyborczych.
17. Przyjęcie mandatu radcy miejskiego przez Józefa Friedleina w dniu 11 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 81) Na podstawie § 40 Tymczasowego Statutu osoba wybrana radcą w kilku oddziałach miała prawo zadecydować, w którym oddziale wybór przyjmuje. Swoją decyzję, w terminie trzech dni, należało przedstawić na piśmie. Wówczas w pozostałych oddziałach mandat przypadał tym, "którzy po ostatnim wybranym członku najwięcej otrzymali głosów".
18. Obwieszczenie Prezydium Magistratu Nr. 194/Praes. z dnia 13 sierpnia 1866 r. o wynikach wyborów do Rady Miejskiej przeprowadzonych w dniu 1 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 87)
19. Zawiadomienie Prezydium Magistratu Nr. 194/Praes. z dnia 13 sierpnia 1866 r. o powołaniu Jana Siweckiego na radcę miejskiego (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 87, 92) Jan Siwecki wybory w Oddziale I Kole II zakończył na pozycji 11, zdobywając 12 głosów. Ostatecznie mandat radcy uzyskał na podstawie § 40 Tymczasowego Statutu, gdy jeden z kandydatów z pierwszej dziesiątki zdecydował się zostać radcą z innego koła.
20. Zawiadomienie Prezydium Magistratu Nr. 194/Praes. z dnia 13 sierpnia 1866 r. o powołaniu Jana Siweckiego na radcę miejskiego (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 87, 92) Jan Siwecki wybory w Oddziale I Kole II zakończył na pozycji 11, zdobywając 12 głosów. Ostatecznie mandat radcy uzyskał na podstawie § 40 Tymczasowego Statutu, gdy jeden z kandydatów z pierwszej dziesiątki zdecydował się zostać radcą z innego koła.
21. Rezygnacja Jana Siweckiego z mandatu radcy miejskiego z dnia 14 sierpnia 1866 r. (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 57) Zgodnie z § 42 Tymczasowego Statutu nowo wybrany radca miał osiem dni, od momentu ogłoszenia wyników wyborów, na przyjęcie bądź rezygnację z mandatu. Odmowę należało wnieść na piśmie i odpowiednio uzasadnić (rezygnacja mogła nastąpić tylko z ważnych powodów). O zasadności przedstawionych argumentów decydowała Rada Miejska. Natomiast "kto wbrew uchwale Rady miejskiej obowiązków Radcy pełnić nie będzie, utraca prawo głosowania na lat sześć".
22. Protokół obrad w dniach 17-18, 20 sierpnia 1866 r. Komisji weryfikacyjnej do sprawdzenia ważności wyborów do Rady Miejskiej Krakowa (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 25-28) Po ukonstytuowaniu się Rady Miejskiej w dniu 16 sierpnia 1866 r. dokonano, zgodnie z § 44 Tymczasowego Statutu, wyboru Komisji weryfikacyjnej, której powierzono sprawdzenie czy w trakcie wyborów nie doszło do naruszeń. Analizie poddano trzy kwestie: zgodność liczby głosujących z ilością oddanych kart do głosowania; rzetelność przeliczenia przez komisje wyborcze liczby głosów uzyskanych przez zwycięskich kandydatów w poszczególnych Kołach (w tym celu powołano specjalnych referentów); sprawdzenie czy każdy nowy radca spełnia wymagania obieralności zawarte w Statucie i czy przeciwko jego wyborowi nie została wniesiona protestacja w terminie 8 dni od daty ogłoszenia wyborów. Komisja rozważyła ponadto wniosek radcy dr F. Weigla, który w związku z pełnieniem funkcji sekretarza izby przemysłowo-handlowej poddał w wątpliwość czy służy mu prawo obieralności. Komisja orzekła, że jego stanowisko nie zalicza się do urzędów krajowych, w związku z czym może objąć funkcję radnego. W trakcie prac kontrolnych Komisja nie znalazła przesłanek do podważenia wyników wyborów i wobec braku wniesionych do dnia 20 sierpnia 1866 r. reklamacji, ogłosiła ich ważność.
23. Protokół obrad w dniach 17-18, 20 sierpnia 1866 r. Komisji weryfikacyjnej do sprawdzenia ważności wyborów do Rady Miejskiej Krakowa (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 25-28) Po ukonstytuowaniu się Rady Miejskiej w dniu 16 sierpnia 1866 r. dokonano, zgodnie z § 44 Tymczasowego Statutu, wyboru Komisji weryfikacyjnej, której powierzono sprawdzenie czy w trakcie wyborów nie doszło do naruszeń. Analizie poddano trzy kwestie: zgodność liczby głosujących z ilością oddanych kart do głosowania; rzetelność przeliczenia przez komisje wyborcze liczby głosów uzyskanych przez zwycięskich kandydatów w poszczególnych Kołach (w tym celu powołano specjalnych referentów); sprawdzenie czy każdy nowy radca spełnia wymagania obieralności zawarte w Statucie i czy przeciwko jego wyborowi nie została wniesiona protestacja w terminie 8 dni od daty ogłoszenia wyborów. Komisja rozważyła ponadto wniosek radcy dr F. Weigla, który w związku z pełnieniem funkcji sekretarza izby przemysłowo-handlowej poddał w wątpliwość czy służy mu prawo obieralności. Komisja orzekła, że jego stanowisko nie zalicza się do urzędów krajowych, w związku z czym może objąć funkcję radnego. W trakcie prac kontrolnych Komisja nie znalazła przesłanek do podważenia wyników wyborów i wobec braku wniesionych do dnia 20 sierpnia 1866 r. reklamacji, ogłosiła ich ważność.
24. Protokół obrad w dniach 17-18, 20 sierpnia 1866 r. Komisji weryfikacyjnej do sprawdzenia ważności wyborów do Rady Miejskiej Krakowa (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 25-28) Po ukonstytuowaniu się Rady Miejskiej w dniu 16 sierpnia 1866 r. dokonano, zgodnie z § 44 Tymczasowego Statutu, wyboru Komisji weryfikacyjnej, której powierzono sprawdzenie czy w trakcie wyborów nie doszło do naruszeń. Analizie poddano trzy kwestie: zgodność liczby głosujących z ilością oddanych kart do głosowania; rzetelność przeliczenia przez komisje wyborcze liczby głosów uzyskanych przez zwycięskich kandydatów w poszczególnych Kołach (w tym celu powołano specjalnych referentów); sprawdzenie czy każdy nowy radca spełnia wymagania obieralności zawarte w Statucie i czy przeciwko jego wyborowi nie została wniesiona protestacja w terminie 8 dni od daty ogłoszenia wyborów. Komisja rozważyła ponadto wniosek radcy dr F. Weigla, który w związku z pełnieniem funkcji sekretarza izby przemysłowo-handlowej poddał w wątpliwość czy służy mu prawo obieralności. Komisja orzekła, że jego stanowisko nie zalicza się do urzędów krajowych, w związku z czym może objąć funkcję radnego. W trakcie prac kontrolnych Komisja nie znalazła przesłanek do podważenia wyników wyborów i wobec braku wniesionych do dnia 20 sierpnia 1866 r. reklamacji, ogłosiła ich ważność.
25. Protokół obrad w dniach 17-18, 20 sierpnia 1866 r. Komisji weryfikacyjnej do sprawdzenia ważności wyborów do Rady Miejskiej Krakowa (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 25-28) Po ukonstytuowaniu się Rady Miejskiej w dniu 16 sierpnia 1866 r. dokonano, zgodnie z § 44 Tymczasowego Statutu, wyboru Komisji weryfikacyjnej, której powierzono sprawdzenie czy w trakcie wyborów nie doszło do naruszeń. Analizie poddano trzy kwestie: zgodność liczby głosujących z ilością oddanych kart do głosowania; rzetelność przeliczenia przez komisje wyborcze liczby głosów uzyskanych przez zwycięskich kandydatów w poszczególnych Kołach (w tym celu powołano specjalnych referentów); sprawdzenie czy każdy nowy radca spełnia wymagania obieralności zawarte w Statucie i czy przeciwko jego wyborowi nie została wniesiona protestacja w terminie 8 dni od daty ogłoszenia wyborów. Komisja rozważyła ponadto wniosek radcy dr F. Weigla, który w związku z pełnieniem funkcji sekretarza izby przemysłowo-handlowej poddał w wątpliwość czy służy mu prawo obieralności. Komisja orzekła, że jego stanowisko nie zalicza się do urzędów krajowych, w związku z czym może objąć funkcję radnego. W trakcie prac kontrolnych Komisja nie znalazła przesłanek do podważenia wyników wyborów i wobec braku wniesionych do dnia 20 sierpnia 1866 r. reklamacji, ogłosiła ich ważność.
26. Obwieszczenie Prezydium Magistratu L. 195/Praes. z dnia 28 września 1866 r. o rozpisaniu wyborów uzupełniających do Rady Miejskiej Krakowa z oddziału I koła II na dzień 9 października 1866 r., w związku z przyjęciem przez Radę rezygnacji Jana Siweckiego (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 61)
27. Protokół wyborów uzupełniających do Rady Miejskiej Krakowa z oddziału I koła II w dniu 9 października 1866 r., w miejsce Jana Siweckiego (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 5-6) W związku z rezygnacją Jana Siweckiego z funkcji radcy miejskiego (uzasadnioną podeszłym wiekiem i złym stanem zdrowia), przeprowadzono wybory uzupełniające w oddziale I kole II (właścicieli większych realności). Spośród 86 obywateli uprawnionych do głosowania, w wyborach wzięło udział 45 osób. Nowym radcą miejskim został wybrany Michał Borowski uzyskując 26 głosów. Protokół dokumentuje pracę komisji wyborczej (jej formowanie się, sposób liczenia głosów oraz wykaz dokumentów dołączanych do końcowego protokołu).
28. Protokół wyborów uzupełniających do Rady Miejskiej Krakowa z oddziału I koła II w dniu 9 października 1866 r., w miejsce Jana Siweckiego (Akta miasta Krakowa, sygn. Kr 4374, s. 5-6) W związku z rezygnacją Jana Siweckiego z funkcji radcy miejskiego (uzasadnioną podeszłym wiekiem i złym stanem zdrowia), przeprowadzono wybory uzupełniające w oddziale I kole II (właścicieli większych realności). Spośród 86 obywateli uprawnionych do głosowania, w wyborach wzięło udział 45 osób. Nowym radcą miejskim został wybrany Michał Borowski uzyskując 26 głosów. Protokół dokumentuje pracę komisji wyborczej (jej formowanie się, sposób liczenia głosów oraz wykaz dokumentów dołączanych do końcowego protokołu).
