Dokument lokacyjny miasta Krakowa z 1257 roku, przechowywany w Archiwum Narodowym w Krakowie, trafił na Krajową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata” – wraz z dziesięcioma innymi skarbami polskiej kultury. Dr Barbara Berska, dyrektor Archiwum Narodowego w Krakowie, odebrała specjalny certyfikat wpisu podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim w piątek 17 października 2014 r.
W trakcie dni otwartych, 18-19 października w Archiwum Narodowym w Krakowie, mieszkańcy miasta i turyści mieli rzadką możliwość obejrzenia oryginału liczącego przeszło 700 lat pergaminu. W sobotnio-niedzielnym pokazie, na którym można było zobaczyć Dokument lokacyjny miasta Krakowa z 1257 r. na co dzień pilnie strzeżony w magazynach archiwalnych, wzięło udział blisko 700 osób. Była to wyjątkowa okazja, ponieważ tak cenne zabytki, ze względów bezpieczeństwa oraz wymogów konserwatorskich, tylko okazjonalnie prezentowane są publicznie. Specjalna gablota, w której eksponowany był dokument zapewniała bezpieczny mikroklimat oraz chroniła przed negatywnymi skutkami promieniowania UV. Dzięki tym zabezpieczeniom zwiedzający mieli możliwość podziwiania aktu, a także samodzielne jego fotografowanie.
Obok Dokumentu lokacyjnego miasta Krakowa z 5 czerwca 1257 r., pierwszą edycję Listy Krajowej Programu UNESCO „Pamięć Świata” tworzy 10 bezcennych zabytków, szczególnie istotnych dla naszej kultury, narodowej tożsamości i pamięci historycznej, przechowywanych w zbiorach 9 instytucji (z Warszawy, Krakowa, Gniezna, Poznania i Wrocławia):
- Konstytucja 3 maja 1791 (Ustawa Rządowa) – uznawana za pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucję, przechowywana w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie;
- Złoty kodeks gnieźnieński z II poł. XI w. (Codex Aureus Gnesnensis) – księga liturgiczna używana podczas wielkich wydarzeń kościelnych i państwowych od średniowiecza do czasów współczesnych, przechowywana w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie;
- Kronika Galla Anonima z XII w. – najstarsza kronika polska zachowana w Kodeksie zamojskim, zawiera informacje o początkach państwa polskiego i ważnych wydarzeniach w jego dziejach, przechowywana jest w Bibliotece Narodowej w Warszawie;
- Banderia Prutenorum autorstwa Jana Długosza z 1448 r. – najstarsza w Europie księga chorągwi, zawiera podobizny 56 chorągwi zdobytych na wojskach krzyżackich, w tym pod Grunwaldem, przechowywana jest w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie;
- Kazania świętokrzyskie z II poł. XIII w. – najstarszy zachowany prozatorski tekst w języku polskim, przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie;
- Opis żup bocheńskich i wielickich z 1518 r. (Brevis et accurata regiminis ac status zupparum Vieliciensium et Bochnensium sub annum Christi 1518 descriptio) – zawiera unikalny opis struktury i funkcjonowania jednego z największych królewskich przedsiębiorstw ówczesnej Europy, przechowywany w Bibliotece Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie;
- Białoruski Tristan z XVI-XVII w. – rękopiśmienny kodeks z białoruską wersją legendy o Tristanie i Izoldzie, przechowywany w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu;
- Autograf Pana Tadeusza Adama Mickiewicza (1832-1834) – dzieło literackie – pamiątka historyczna – nośnik narodowych wartości, przechowywany w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu;
- Akta Organizacji Narodowej Powstania Styczniowego (1863-1864) – obejmują zapisy dążeń narodu polskiego do odzyskania niepodległości utraconej w wyniku trzech rozbiorów Polski, w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie;
- Memoriał Ignacego Jana Paderewskiego do prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona z 17 stycznia 1917 roku – zawiera uzasadnienie konieczności odbudowy niepodległej, niezależnej gospodarczo Polski z dostępem do morza, przechowywany jest w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z wydarzenia
(fot. Anna Seweryn)
