28 września w Archiwum Narodowym w Krakowie inaugurowano tegoroczne obchody Dnia Archiwisty otwierając dwie interesujące wystawy.
Otwarcie wystawy „Mamo, ja nie chcę wojny!”
O godzinie 12.00 przed budynkiem Archiwum Narodowego w Krakowie uroczyście otwarto wystawę „Mamo, ja nie chcę wojny!” Została ona zrealizowana w ramach wspólnego polsko-ukraińskiego projektu Archiwów Państwowych i inicjatywy „Mom I see war”, której mottem są słowa Janusza Korczaka: „Dziecko nie jest żołnierzem, nie broni ojczyzny, choć z nią cierpi”.
Podczas otwarcia ekspozycji Wojewoda Małopolski Łukasz Kmita, jako przedstawiciel rządu polskiego podziękował Archiwom Państwowym za przygotowanie tej jakże potrzebnej wystawy a Archiwum Narodowemu w Krakowie za jej organizacje dla krakowian. Wojna w Ukrainie, jej wpływ na najmłodszych to problem, o którym dorośli muszą pamiętać.
Prof. dr hab. Wojciech Krawczuk przemawia podczas uroczystego otwarcia wystawy „Mamo, ja nie chcę wojny!”. Od prawej: wicekonsul Ukrainy w Krakowie Walentyna Kuzmin, dr Danylo Tsvok, Wojewoda Małopolski Łukasz Kmita. (fot. Wojciech Staszkiewicz)
Przemawia Wojewoda Małopolski Łukasz Kmita. (fot. Wojciech Staszkiewicz)
O projekcie i jego rozwoju opowiedział dr Danylo Tsvok z kijowskiego State Enterprise “Ukrainian Intellectual Property Institute”: „celem jest pokazanie prawdy całemu światu o przemocy i agresji, która dzisiaj zabija dzieci i zabijała podczas II wojny światowej. Ona bardzo wpływa na ich stan psychiczny i pozostaje w pamięci na zawsze”. Archiwum zaszczyciła też swoją obecnością wicekonsul Ukrainy w Krakowie Walentyna Kuzmin.
Goście zwiedzają wystawę „Mamo, ja nie chcę wojny!” (fot. Wojciech Staszkiewicz)
Goście zwiedzają wystawę „Mamo, ja nie chcę wojny!”. Od lewej: dr Kamila Follprecht Zastępca Dyrektora Archiwum Narodowego w Krakowie. (fot. Wojciech Staszkiewicz)
W ramach polsko-ukraińskiego projektu archiwalnego „1939-45 Polska/2022 Ukraina” powstała wyjątkowa ekspozycja, w której zestawiono historyczne rysunki polskich dzieci, wykonane w 1946 roku, będące ilustracją ich przeżyć z okresu II wojny światowej z rysunkami ukraińskich dzieci, które w ten sposób wyraziły swoje przeżycia związane z trwającą w Ukrainie wojną.
Mimo, iż prace dzieli ogromny dystans czasowy, blisko 80 lat, ich wymowa jest właściwie taka sama. Wszędzie obecna jest groza, niebezpieczeństwo, okrucieństwa wojny. Dzieci, zarówno te w 1946 roku, jak i te współcześnie, polskie i ukraińskie, rysują czołgi, samoloty zrzucające bomby, pożary i eksplozje. Rysują rannych i zabitych, zrujnowane domy, mogiły, portretują siebie i rodzinę. Wyrażają też swoje nadzieje i marzenia na przyszłość.
Rysunki polskich dzieci o tematyce wojennej powstawały w różny sposób, spontanicznie, na polecenie rodziców lub nauczycieli, a także w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1946 r., realizowany w szkołach podstawowych pod nadzorem kuratoriów i inspektoratów szkolnych. Informację o konkursie zamieszczono w czasopiśmie „Przekrój”. Redakcja tygodnika przewidziała 10 nagród: po 1 paczce, zawierającej 1 kg cukierków z Firmy Piasecki – nagroda od tygodnika „Przekrój” oraz 4 kg cukru od Związku Gospodarczych Spółdzielni „Społem”. Nazwiska dzieci, które nadesłały swoje prace oraz nazwiska zwycięzców konkursu drukowano w kolejnych numerach „Przekroju”. W konkursie wzięło udział ponad 7300 dzieci wieku do 13 lat. Powstały w związku z konkursem zbiór ponad 7000 rysunków o tematyce wojennej i okupacyjnej, wykonanych przez dzieci w 1946 roku, przechowywany jest w zespole Ministerstwa Oświaty 1945-1966 w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
Obrazy i słowa połączone zostały w grupy tematyczne: walka, okupacja, rodzina, represje, opór, zniszczenia, zwycięstwo-nadzieja, by podkreślić fakt, jak bardzo podobne są do siebie scenariusze wojen zaborczych. Zmienia się czas, zmienia się miejsce, zmieniają się dziecięcy świadkowie, ale wojna zawsze jest taka sama: Wojna nie widzi, nie słyszy, nie czuje.
Dr Barbara Berska oprowadza po wystawie Wojewodę Małopolskiego Łukasza Kmitę, oraz wicekonsul Ukrainy w Krakowie Walentynę Kuzmin. (fot. Wojciech Staszkiewicz)
Ekspozycja została opracowania i z realizowana przez: prof. Olhę Kulinich (Kijowski Narodowy Uniwersytet im. Tarasa Szewczenki), Darię Kowal (Projekt Mom I see war), Mariusza Olczaka (AAN) i dr D. Sadowską (UW). Ogólnopolskich koordynatorem projektu jest Archiwum Akt Nowych. Organizację wystawy w Krakowie koordynuje dr Barbara Berska (ANK).
Wystawa będzie prezentowana od 28 września do 27 października br. przed siedzibą Archiwum Narodowego w Krakowie przy ul. Rakowickiej 22E.
Otwarcie wystawy „Kody motoryzacji”
W związku z obchodami “Dnia Archiwisty” w siedzibie Archiwum Narodowego w Krakowie otwarto również ekspozycję przygotowaną z okazji 100. rocznicy wprowadzenia polskich tablic rejestracyjnych na mocy Rozporządzenia Ministra Robót Publicznych i Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 lipca 1922 roku, o ruchu samochodów i innych pojazdów mechanicznych na drogach publicznych.
Wystawa to opowieść o tablicach rejestracyjnych, a w jej tle meandrach rozwoju polskiej motoryzacji w pierwszej połowie XX wieku. Ekspozycja oparta jest na materiałach z zasobu Archiwum Narodowego w Krakowie. Możemy na niej zobaczyć przykłady dawnych dowodów rejestracyjnych, pozwoleń na prowadzenie pojazdów mechanicznych, urzędowe rejestry pojazdów oraz ciekawą dokumentację fotograficzną ilustrującą zmiany w przepisach prawnych dotyczących rejestracji pojazdów. Na kartach wspomnianych rejestrów, z których najstarszy w naszym zasobie pochodzi z 1906 r., można zobaczyć nie tylko nazwiska pionierów polskiej motoryzacji, ale też takich postaci jak Józef Piłsudski, Kazimierz Sosnkowski czy Walery Sławek.
Kurator wystawy „Kody motoryzacji” Lilianna Pochwalska, zaprasza do zwiedzania ekspozycji. (fot. Wojciech Staszkiewicz)
Główny akcent został położony na kwestię rejestracji samochodów na terenie dawnego województwa krakowskiego, jednak nawet miłośnicy rowerów znajdą dla siebie coś ciekawego jak choćby pochodzący z 1899 r. „Regulamin jazdy na kole” czy zachowany w zasobie przykład rejestracyjnych tablic rowerowych. Kuratorem wystawy jest Lilianna Pochwalska (ANK). Ekspozycję można zobaczyć w siedzibie Archiwum do 9 grudnia 2022 r. w godzinach pracy instytucji.
Goście zwiedzają wystawę „Kody motoryzacji” (fot. Wojciech Staszkiewicz)
