MIASTO NOWOCZESNE
Z dziejów Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza 1784–1915
Cesarz Józef II uniwersałem wydanym w Wiedniu 26 lutego 1784 r. wyniósł do rangi wolnego królewskiego miasta niewielką osadę rozwijającą się na prawym brzegu Wisły. Potencjał nowego ośrodka upatrywał w jego bogactwach naturalnych i korzystnym przygranicznym położeniu, na przecięciu ...
Wolne Królewskie Miasto Podgórze w 1784 r. otrzymało własny samorząd oraz podobnie jak Królewskie Stołeczne Miasto Lwów prawo wysyłania deputatów na obrady stanów. Władze mieli wybierać obywatele Podgórza, zgodnie z odgórnie ustanowionym porządkiem. Bierne i czynne ...
Osadę chaotycznie rozrastającą się na prawym brzegu Wisły, w karby ładu i porządku starał się ująć cesarski uniwersał z 1784 r. Mając na uwadze rozwój miasta i bezpieczeństwo jego mieszkańców, wprowadzono szereg przepisów regulujących zabudowę. Inżynier miejski ...
Cesarskie zarządzenia gwarantowały osiedlającym się w Podgórzu wolność praktyk religijnych. Obok siebie żyli katolicy, ewangeliści i wyznawcy religii mojżeszowej, na równych prawach uczestniczący w życiu publicznym. Podgórze, w przeciwieństwie do innych miast galicyjskich, nie posiadało ...
Cesarz Józef II, podnosząc Podgórze do rangi miasta, jako wymóg konieczny postawił budowę szkoły. W 1788 r. uruchomiono 3-klasową koedukacyjną szkołę trywialną, na cele której dostosowano pomieszczenia w prywatnych domach, m.in. sale dawnego zajazdu przy ul. Limanowskiego 13. Gmach szkolny ...
Po ciężkiej pracy i intensywnej nauce podgórzanie pragnęli wypocząć. Korzystano z dobrodziejstw natury oraz bogactw Krzemionek. Spacerowano po plantach założonych na terenie dawnego stawu królewskiego przez burmistrza Floriana Nowackiego, bulwarach wiślanych i miejskim parku ...
Niezwykle korzystne położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych prowadzących na Węgry i Śląsk pobudzało rozwój osadnictwa na prawym brzegu Wisły. Przy moście Wielickim powstawały młyny oraz zabudowania gospodarcze, w których składowano sól i inne towary na sprzedaż. Podróżnicy ...
Wapienne wzgórza Krzemionek Podgórskich stanowiły kopalnię surowców mineralnych. Najwcześniej pozyskiwano krzemień służący do wyrobu narzędzi, później doceniono wapień wykorzystywany w budownictwie i przemyśle chemicznym, margle służące ...
W XIX w. podgórskie ulice oświetlały lampy gazowe i naftowe. Jednak prawdziwym blaskiem miasto zajaśniało w 1900 r. wraz z uruchomieniem przy ul. Nadwiślańskiej miejskiej elektrowni. Budynki zakładu mieściły zespół generatorów, akumulatorów, kotłownię i część mieszkalną. Budową ...
Dla terenów Podgórskich Krzemionek kluczową rolę odgrywała sprawna komunikacja z lewobrzeżnym Krakowem. Solidny drewniany most Wielicki służył kupcom i miejscowej ludności do momentu spalenia w 1655 r. Kolejne, mniej wytrzymałe konstrukcje nie były w stanie zaspokoić potrzeb ...
Wraz z budową w latach 1850–1856 Wschodniej Kolei Państwowej łączącej Kraków ze Lwowem, władze Podgórza rozpoczęły starania o uruchomienie w mieście stacji kolejowej. Wieloletnie zabiegi nie przyniosły pożądanych rezultatów. Pertraktacje wznowiono w 1872 r. przy okazji ...
Kraków, otoczony pierścieniem austriackiej twierdzy, przeludniony i ograniczony archaicznymi przepisami cechowymi, szukał na pocz. XX w. możliwości wyjścia z impasu. Do przeprowadzenia reform i rozpoczęcia nowych inwestycji potrzebna była przestrzeń, tej w Krakowie natomiast brakowało. Władze ...
