MIASTO NOWOCZESNE
Z dziejów Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza 1784–1915

Wraz z budową w latach 1850–1856 Wschodniej Kolei Państwowej łączącej Kraków ze Lwowem, władze Podgórza rozpoczęły starania o uruchomienie w mieście stacji kolejowej. Wieloletnie zabiegi nie przyniosły pożądanych rezultatów. Pertraktacje wznowiono w 1872 r. przy okazji planowanej linii Czadca – Żywiec – Sucha – Podgórze. W związku z brakiem zgody co do przeznaczenia stacji (zarząd kolei proponował ładownię towarową, natomiast podgórzanom zależało na przystanku osobowym), a ostatecznie rezygnacją władz austriackich z nowej inwestycji, plany budowy ponownie zawieszono. Dopiero powstanie Galicyjskiej Kolei Transwersalnej z odnogą Oświęcim – Sucha – Podgórze przyniosło ich realizację. Oddana do użytku 1 sierpnia 1884 r. stacja Podgórze, od 1885 r. nosząca nazwę Podgórze-Płaszów, została zlokalizowana 1,5 km od Rynku Podgórskiego. W latach 1908–1912 wzniesiono zespół lokomotywowni i warsztatów naprawczych.

Oddalenie stacji Podgórze od centrum miasta stanowiło dla jego mieszkańców znaczne utrudnienie i stało się powodem rozpoczęcia zabiegów o drugi, bliższy przystanek. 4 października 1885 r. otwarto na linii Oświęcim – Płaszów stację Podgórze-Miasto. Na jej cel przeznaczono budynek strażnicy przejazdowej leżącej na przecięciu toru z ul. Kolejową. Koszty adaptacji obiektu pokryto z budżetu miasta. Ponieważ niewielki dworzec nie spełniał oczekiwań podróżnych, w 1893 r. wzniesiono nowy, znacznie większy budynek.

1 stycznia 1886 r. Kolej Północna Cesarza Ferdynanda rozpoczęła budowę alternatywnej linii kolejowej tzw. obwodowej (cyrkumwalacyjnej), biegnącej wzdłuż dzisiejszych Alei Trzech Wieszczów, mostu Dębnickiego i ul. Konopnickiej, łączącej dworzec krakowski z Płaszowem i Bonarką. Oddana do użytku 1 stycznia 1888 r. posiadała dwie tzw. stacje węzłowe, z których jedną stanowiła Podgórze-Bonarka, położona w odległości 1,3 km od Rynku Podgórskiego na linii oświęcimskiej.

12 maja 1910 r. otwarto linię kolejową łączącą Podgórze-Płaszów z nowo powstałą stacją Podgórze-Wisła. Inwestycja stanowiła odpowiedź na wzrastającą potrzebę skomunikowania miasta z nadbrzeżnymi terenami przemysłowymi na Zabłociu, gdzie zlokalizowano m.in. rzeźnię miejską i targowicę. Nowo wybudowana ładownia towarowa miała odciążyć stację płaszowską. Jej powstanie było niezbędne ze względu na restrykcyjne przepisy sanitarne regulujące transport zwierząt rzeźnych.