MIASTO NOWOCZESNE
Z dziejów Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza 1784–1915

Wolne Królewskie Miasto Podgórze w 1784 r. otrzymało własny samorząd oraz podobnie jak Królewskie Stołeczne Miasto Lwów prawo wysyłania deputatów na obrady stanów. Władze mieli wybierać obywatele Podgórza, zgodnie z odgórnie ustanowionym porządkiem. Bierne i czynne prawo wyborcze otrzymali wszyscy posiadający prawa miejskie, niezależnie od wyznawanej religii. Uniwersał zapowiadał budowę ratusza i przewidywał pokrycie części kosztów ze Skarbu Państwa.

Początkowo miastem zarządzał burmistrz wraz z kilkoma tylko urzędnikami, tj. asesorem, radcą, syndykiem, kasjerem miejskim, sekretarzem, protokolantem, kancelistą i chirurgiem miejskim. Z czasem grono urzędnicze powiększyło się m.in. o komendanta policji, akuszerkę oraz nauczyciela. Magistrat nadzorował administrację, sądownictwo cywilne, zarządzał majątkiem miejskim, bezpieczeństwem publicznym i opieką sanitarną. Do poł. XIX w. jego władza była ograniczona i uzależniona od władz cyrkularnych. Sprawy urzędowe załatwiano w języku niemieckim.

Wraz z reformą monarchii austro-węgierskiej samorząd miejski otrzymał większą autonomię. Na mocy ustawy gminnej z 1866 r. powołano Radę Gminną – organ uchwałodawczy i kontrolujący oraz podlegającą jej władzę wykonawczą – Zwierzchność Gminną, kierującą czynnościami Magistratu. Radę wybierali członkowie gminy, ta zaś powoływała Zwierzchność (burmistrza i asesorów). Językiem urzędowym był język polski. W 1889 r. Radę Gminną zastąpiono Radą Miejską, Zwierzchność – Magistratem. Rada tworzyła komisje stałe bądź doraźne, kierujące poszczególnymi dziedzinami życia.