EN
VII. DLA CZYNIENIA HANDLU

Niezwykle korzystne położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych prowadzących na Węgry i Śląsk pobudzało rozwój osadnictwa na prawym brzegu Wisły. Przy moście Wielickim powstawały młyny oraz zabudowania gospodarcze, w których składowano sól i inne towary na sprzedaż. Podróżnicy zmierzający do Krakowa zatrzymywali się na odpoczynek w pobliskich zajazdach. Ustanowienie po rozbiorach granicy państwowej na Wiśle jedynie wzmocniło istniejący proceder. Kupcy dla uniknięcia opłat celnych omijali Kraków i przenosili swoje interesy do Podgórza, przyczyniając się do jego szybkiego wzrostu.

Habsburgowie upatrując sukces państwa w nowoczesnym handlu, aktywnie wspierali tych, którzy zdecydowali się go rozwijać. Kupców osiadających w nowo lokowanym mieście obdarzono wolnościami i zwolnieniami podatkowymi. Najbardziej zasłużeni dla rozwoju handlu galicyjskiego mogli ubiegać się o tytuł szlachecki. Wszelkie przywileje z tym związane, takie jak prawo zakupu i posiadania dóbr, wolno im było łączyć z profesją kupiecką. Władze miasta otrzymały wyłączne prawo przydzielania koncesji na produkcję i sprzedaż alkoholu. Pozostałe przedmioty handlu nie były objęte takimi ograniczeniami.

23 listopada 1839 r. Ferdynand I, cesarz Austrii, nadał Podgórzu przywilej, w którym zezwalał na urządzanie w ciągu roku, dwunastu jednodniowych targów zwykłych. Miasto uzyskało także prawo organizowania dwa razy w tygodniu, we wtorki i piątki, targów na rogaciznę, nierogaciznę i konie. Aby zabezpieczyć warunki sanitarne, władze Podgórza zdecydowały się wybudować nowoczesne obiekty handlowe. W 1877 r. wykuto w skale lodownię miejską, zaprojektowaną przez inż. Rudolfa Pawikowskiego. Wypełniona lodem pozyskiwanym z Wisły, służyła kupcom i sklepikarzom podgórskim do chłodzenia i konserwacji towarów. Na placu przy zbiegu ulic 3 Maja, Kalwaryjskiej i Rejtana wzniesiono okazałą halę targową, w której mieściły się kramy i jatki miejskie. W latach 90. XIX w. w sąsiedztwie Młynów Barucha założono targ przeznaczony wyłącznie dla bydła rogatego. Nowoczesną rzeźnię miejską wraz z targowicą i stacją popasową dla bydła utworzono w 1903 r. na Zabłociu. W 1910 r. doprowadzono do niej linię kolejową, wybudowano ładownię i otwarto nową stację Podgórze-Wisła.


Zajazd – dworek pod Jeleniem przy Rynku Głównym (Podgórskim 12)
(ANK, sygn. A-V-1406)

Zobacz

Ferdynand I, cesarz Austrii etc. zezwala miastu Podgórze na urządzanie 12 targów w ciągu roku, Wiedeń, 23 listopada 1839 r.
(ANK, sygn. 29/657/1097)

Zobacz

Plan lodowni miejskiej – wejście, 1877 r.
(ANK, sygn. ABM ul. Zamojskiego 4-6, f 1026, pl 1)

Zobacz

Plan lodowni miejskiej – szkic poprzeczny, 1877 r.
(ANK, sygn. ABM ul. Zamojskiego 4-6, f 1026, pl 2)

Zobacz

Hala targowa w Podgórzu u zbiegu ulic 3 Maja, Kalwaryjskiej i Rejtana
(ANK, sygn. A-V-1390)

Zobacz

Hala targowa w Podgórzu – wnętrze
(ANK, sygn. A-V-1390)

Zobacz

Obwieszczenie Magistratu miasta Podgórza z 17 lipca 1888 r. o ponownym otwarciu targów w Podgórzu
(ANK, sygn. 29/53/57, s. 627)

Zobacz

Plan sytuacyjny pierwszej targowicy bydła przy ul. Nadwiślańskiej, 1893 r.
(ANK, sygn. 29/53/57, s. 23)

Zobacz

Rzeźnia miejska w Podgórzu
(ANK, sygn. A-V-1362)

Zobacz