Samopomoc

Ciekawą formą organizacji pomocy było powołanie przy Dziale PolKO Opieka nad Przesiedlonymi i Uchodźcami 17 referatów opiekuńczych dla poszczególnych, wymienionych grup zawodowych. Działały na zasadzie pomocy branżowej, np. adwokaci – adwokatom. Prezentujemy dokumenty powołujące te komórki, ich regulamin, składy osobowe. Bliżej przedstawiamy referat pomocy artystom dramatycznym i literatom. Na jego czele stał Juliusz Osterwa. Publikujemy sprawozdania tego referatu oraz spisy jego podopiecznych przybyłych z Warszawy.


Archiwum Narodowe w Krakowie, Polski Komitet Opiekuńczy Kraków – miasto, sygn. PolKO Kr 133

W aktach PolKO znajdują się materiały związane z bazą pomocową Komitetu. Wysiedleni z Warszawy trafiali w pierwszej kolejności do przejściowego domu noclegowego przy ul. Lubicz 9. Tu poddawani byli kąpieli, odzież dezynfekowano. Zorganizowano tam punkt pomocy medycznej. Następnie wysiedleni kierowani byli do jednego z siedmiu przeznaczonych dla nich schronisk – przy ul. Podbrzezie 6, Krzemionki 35, Krakowskiej 42 i 47, Dietla 73, Starowiślnej 9 i Pędzichów 13. Jeżeli była taka konieczność, potrzebujących umieszczano w innych placówkach. Prezentujemy zachowane plany niektórych schronisk, ich regulaminy oraz spisy warszawiaków przebywających w tych ośrodkach.


Archiwum Narodowe w Krakowie, Polski Komitet Opiekuńczy Kraków – miasto, sygn. PolKO Kr 97

Interesujące są materiały związane z organizacją pomocy w terenie. Publikujemy dokumenty pokazujące trudności z uzyskaniem zgody na umieszczanie wysiedleńców w miejscowościach wypoczynkowych – Rabce, Zakopanym. Ciekawe są także raporty z terenu opisujące sytuacje wysiedleńców oraz niedostatki zgłaszane przez gminy przyjmujące warszawiaków. Znaczący jest też apel o życzliwe i uprzejme traktowanie wysiedleńców:
„Przychodzą do nas po ratunek ludzie, którzy dotąd nigdy ręki nie wyciągnęli i często nie umieją prosić, ludzie złamani i wyczerpani nerwowo do ostatnich granic. Przychodzą też ci, których wypadki wojenne dotknęły szczególnie ciężko, pozbawiły często dachu nad głową i spowodowały utratę podstaw ich bytu.”


Archiwum Narodowe w Krakowie, Doradca Rady Głównej Opiekuńczej na okręg krakowski, sygn. DOKr 18a