OBYWATELE, PRZYNALEŻNI I OBCY
Mieszkańcy Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza 1784-1915

Juliusz Franciszek Ripper urodził się w Podgórzu 6 marca 1847 r. Był synem Franciszka, obywatela podgórskiego, przemysłowca i radnego; wnukiem przybyłego do Podgórza ok. 1801 r. z Kunina (Kunewald) na Morawach Franciszka seniora, obywatela podgórskiego, właściciela oberży.

Kształcił się w Szkole Kadetów w krakowskim Łobzowie, od 1861 r. w Szkole Morskiej w Fiume. Był specjalistą w zakresie okrętów i broni torpedowej. Pierwszy stopień oficerski uzyskał w 1869 r. Był dowódcą kanonierki torpedowej „Planet”, fregaty „Fasana”, krążownika „Kaiserin und Königin Maria Theresia”. Od 1894 r. pełnił służbę w Departamencie Marynarki Cesarsko-Królewskiego Ministerstwa Wojny, osiągając stanowisko szefa Biura Operacyjnego. Od 1899 r. był komendantem arsenału w bazie morskiej w Poli, w 1901 r. awansował na kontradmirała, pod koniec 1905 r. na wiceadmirała i dowódcę bazy morskiej w Poli. W 1911 r. został admirałem, uznawanym za jednego z najwybitniejszych w historii Cesarsko-Królewskiej Marynarki Wojennej. W stan spoczynku odszedł w marcu 1913 r., zmarł w Wiedniu 15 lipca 1914 r. Był odznaczony między innymi Wielkim Krzyżem Orderu Żelaznej Korony, Wielkim Krzyżem Orderu Leopolda, Krzyżem Zasługi Wojskowej oraz licznymi orderami zagranicznymi.

W nekrologu zamieszczonym w krakowskim „Czasie” 20 lipca 1914 r. (nr 288) czytamy „(…) Przywykły do tego, by otaczała go flotylla, czekająca jego rozkazu, zamieszkał w domu przy Preszgasse w Wiedniu w otoczeniu fotografii statków, na których jeździł na Kubę, do Japonii, Indii, do Chin i fotografii cudzoziemskich książąt, którzy ofiarowywali mu je z podpisami na pamiątkę. Pochodził z polskiej rodziny. Dziad jego wystawił nieistniejący już dzisiaj kościół w Podgórzu; o śmierci stryja jego Karola, pułkownika włoskiego pułku pod Königgrätz, pozostało podanie romantyczne: w chwili, gdy pułk jego zdradziecko opuścił go w obliczu nieprzyjaciela, sam ruszył z koniem przeciw wojskom pruskim i zginął wśród gradu kul. (…) Zaletami, które Rippera uczyniły pierwszym polskim admirałem w służbie austriackiej, była stanowczość, odwaga i śmiałe »parcie naprzód« wśród manewrów (…) Krążyły opowieści o rycerskości, z jaką podejmował na statku koronowane głowy i o przytomności, jaką okazał, gdy okręt, który wiódł na Kubę w czasie wojny amerykańsko-hiszpańskiej, dostał się na linię strzałów stron walczących. (…) Brat jego jest jenerałem-audytorem w Wiedniu, drugi inżynierem w Wadowicach (...) W ostatnich czasach był prezydentem Związku skautów austriackich (…)”.

Wiosną 1911 r. uroczyście obchodzono jubileusz 50-lecia służby admirała Rippera, w prasie ukazały się okolicznościowe artykuły, które Mikołaj Mardešić z Poli przesłał do podgórskiego Magistratu, pisząc „w dostojnem mieście Podgórzu na ziemi polskiej ujrzał dnia 6 marca 1847 światło dzienne Juliusz Ripper, syn tego szlachetnego narodu, który jest chlubą całej naszej wielkiej rodziny słowiańskiej”.

W gronie znanych Podgórzan znajdujemy nazwiska osób kojarzonych z Krakowem, bowiem od połączenia Podgórza z Krakowem w 1915 r. osobom urodzonym w Podgórzu jako miejsce urodzenia wpisywano Kraków. Czasem o trwałym związku z dziejami Podgórza decyduje nawet krótkotrwała działalność na terenie miasta.

Pan Twardowski, którego pracownia alchemiczna ponoć mieściła się w jaskini na Krzemionkach.

Albin Franciszek Schoepf (ur. w 1822 r. w Podgórzu, zm. w 1886 r. w Waszyngtonie), kapitan w armii austriackiej, potem major Legionu Polskiego w 1848 r., służył także w armii osmańskiej jako instruktor artylerii. Po pobycie w Anglii wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował w Urzędzie Pomiarów Wybrzeża, potem w Urzędzie Patentowym. Od 1861 r. sekretarz wojny w gabinecie prezydenta Jamesa Buchanana. Po wybuchu wojny secesyjnej awansował na generała brygady, w 1862 r. został dowódcą dywizji, od 1863 r. był komendantem Fortu Delaware. Po zakończeniu działań wojennych wrócił do pracy w Urzędzie Patentowym.

Aleksander Kotsis (ur. w 1836 w Ludwinowie, zm. w 1877 r. w Podgórzu), malarz portretów, pejzaży, wnętrz i scen rodzajowych z życia wsi, proponowany przez Jana Matejkę na stanowisko profesora w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie.

Adolf Nowaczyński (ur. w 1876 r. w Podgórzu, zm. w 1944 r. w Warszawie), pisarz, dramaturg, satyryk, poeta, publicysta, eseista, krytyk, działacz polityczny i społeczny.

Juliusz Osterwa właściwie Julian Andrzej Maluszek (ur. 23 czerwca 1885 r. w Podgórzu, zm. w 1947 r. w Warszawie), aktor i reżyser teatralny.

Tadeusz Peiper (ur. w 1891 r. w Podgórzu, zm. w 1969 r. w Warszawie), poeta, prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki i teatralny.

Julian Aleksandrowicz (ur. w 1908 r. w Podgórzu, zm. w 1988 r. w Krakowie), syn kupca podgórskiego Józefa. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, więzień krakowskiego Getta, żołnierz Armii Krajowej pod pseudonimem „Doktor Twardy”. Lekarz internista, profesor nauk medycznych, filozof medycyny, hematolog.

Antoni Józef Stawarz (ur. w 1889 r. w Tuchowie, zm. w 1955 r. w Krakowie), od 1914 r. służył w wojsku austriackim, 31 października 1918 r. kierował zajęciem przez wojsko dworca kolejowego w Płaszowie oraz koszar w Podgórzu, potem żołnierze przeszli do Rynku Głównego w Krakowie. Wydarzenia tego dnia uznaje się za początek niepodległości Polski.

Na podgórskim Starym Cmentarzu pochowany jest Edward Dembowski (1822–1846), polski działacz lewicy niepodległościowej, filozof, krytyk literacki, publicysta, pisarz. Organizator nieudanego powstania w Krakowie i okolicy – zginął 27 lutego 1846 r. w Podgórzu, gdy wojska austriackie ostrzelały procesję patriotyczną, której przewodził.